Kradzież rozbójnicza – czym różni się od rozboju?

Kradzież rozbójnicza i rozbój to dwa różne przestępstwa. Oba rodzaje czynów związane są z kradzieżą oraz użyciem przemocy, jednak wskazanie różnic pomiędzy nimi, może nastręczać trudności. W artykule wyjaśnimy, na czym dokładnie polegają wskazane przestępstwa, dodatkowo opiszemy konsekwencje, jakie niesie za sobą popełnienie takich czynów.

Zaboru czyjegoś mienia można dokonać na wiele rożnych sposobów, jednak w omawianym przypadku znaczenie ma użycie w związku z tym przemocy. W sytuacji pojawienia się przemocy, nie mówimy już o klasycznej kradzieży z art. 278 k.k., ale o rozboju (art. 280 k.k.) lub o kradzieży rozbójniczej (art. 281 k.k.).

Zgodnie z art. 280 k.k., rozbój ma miejsce, gdy dochodzi do kradzieży z użyciem przemocy bądź groźby albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności. Kara w tym przypadku wynosi od 2 do 12 lat pozbawienia wolności. Przemoc wobec osoby polega na fizycznym oddziaływaniu na ciało człowieka w postaci co najmniej naruszenia nietykalności cielesnej ukierunkowanym na zmuszenie pokrzywdzonego do znoszenia zaboru rzeczy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dn. 23.10.2003 r., sygn. akt II AKa 292/03). Do zaostrzenia odpowiedzialności karnej dochodzi, gdy sprawca rozboju posługuje się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym. W takim wypadku podlega karze pozbawienia wolności od lat 3 do 20.

Z kolei kradzież rozbójnicza została opisana w art. 281 k.k. Zgodnie z nim, do kradzieży rozbójniczej dochodzi wówczas, gdy sprawca w celu utrzymania się w posiadaniu zabranej rzeczy, bezpośrednio po dokonaniu kradzieży, używa przemocy wobec osoby lub grozi natychmiastowym jej użyciem albo doprowadza człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności. Kara, która grozi za taki czyn, to pozbawienie wolności od roku do lat 10. Kradzież rozbójnicza różni się zatem od rozboju tym, że sprawca najpierw dokonuje zaboru rzeczy, co robi bez użycia przemocy. Samo użycie siły następuje dopiero po dokonaniu kradzieży i sprawca robi to w celu zatrzymania skradzionego mienia. Dla bytu kradzieży rozbójniczej istotne jest, aby sprawca, oddalając się z miejsca czynu, był w posiadaniu zabranej pokrzywdzonemu rzeczy (Komentarz do art. 281 KK, red. Stefański 2024, wyd. 27/T. Oczkowski, Legalis).

Reasumując, różnica pomiędzy rozbojem a kradzieżą rozbójniczą tkwi w kolejności działań sprawcy. W przypadku kradzieży rozbójniczej, najpierw mamy do czynienia z czynem zabronionym w postaci kradzieży, z kolei przemoc lub groźba jej użycia pojawiają się dopiero z czasem, kiedy pokrzywdzony stara się odzyskać swoją własność. W przypadku rozboju, przemoc jest jego nieodłączną częścią od samego początku, albowiem to właśnie ona umożliwia zabór mienia poszkodowanemu. Z tego też względu, przestępstwo rozboju zagrożone zostało przez ustawodawcę surowszą karą.