Nasze usługi
Znęcanie się jest przestępstwem
Znęcanie się zawiera w sobie istnienie przewagi sprawcy nad osobą pokrzywdzoną. Może przybierać różne formy — znęcanie fizyczne, psychiczne, ekonomiczne. Sprawdź, jak wygrać sprawę karną o znęcanie.
Znęcania się z art. 207 k.k może dopuścić się każdy, gdy dochodzi do znęcania się nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny i fizyczny. W sytuacji znęcania się nad osobą najbliższą lub inną osobą pozostająca w stałym lub przemijającym stosunku zależności sprawcą może być jedynie osoba, która znajduje się w określonej relacji prawnej lub faktyczne — np. nauczyciel, współmałżonek, przełożony.
Znęcanie się
Niestety, wiele osób wciąż nie zgłasza przypadków przemocy z obawy przed sprawcą, wstydem lub brakiem świadomości swoich praw. Warto podkreślić, że przestępstwo znęcania się może przybierać różne formy – od przemocy fizycznej, przez psychiczną, aż po ekonomiczną.
Znęcanie się nad osobą najbliższą lub osobą pozostającą w stosunku zależności jest przestępstw przeciwko zdrowiu psychicznemu i fizycznemu ofiary. Przestępstwo to zostało uregulowane w art. 207 Kodeksu karnego i podlega karze pozbawienia wolności.
Przestępstwo znęcania się z art. 207 kodeksu karnego
Kodeks karny w artykule 207 wskazuje na przestępstwo znęcania się, wyróżniając
§ 1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 1a. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą nieporadną ze względu na jej wiek, stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. Jeżeli czyn określony w § 1 lub 1a połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1-2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15.
Na czym polega znęcanie się?
Polskie prawo karne wyróżnia przestępstwo znęcania się i trzy typy kwalifikowane tego przestępstwa, które wskazują na sprawcę i ofiarę znęcania się.
Znęcania się z art. 207 k.k może dopuścić się każdy, gdy dochodzi do znęcania się nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny i fizyczny. W sytuacji znęcania się nad osobą najbliższą lub inną osobą pozostająca w stałym lub przemijającym stosunku zależności sprawcą może być jedynie osoba, która znajduje się w określonej relacji prawnej lub faktyczne — np. nauczyciel, współmałżonek, przełożony. Do karno-prawnej oceny zachowania strażnika w zakładzie karnym odnosi się inny przepis — art. 247 k.k.
Sprawcą przestępstwa może być osoba najbliższa — małżonek, rodzic, konkubina oraz osoba, z którą ofiara pozostaje w trwałym lub przemijającym stosunku np. w szkole, szpitalu.
Kto jest ofiarą znęcania?
Ofiarą znęcania jest osoba najbliższa lub pozostająca w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy. Krąg osób najbliższy wyznacza art. 115 § 11 k.k., który wskazuje, że osobą najbliższą jest
-
wstępny to np. matka, ojciec, babcia, dziadek,
-
zstępny to np. dziecko, wnuczek, prawnuczek,
-
rodzeństwo to brat, siostra (także przyrodni),
-
osoba pozostająca we wspólnym pożyciu to partner/partnerka – czyli osoby, które prowadzą wspólnie gospodarstwo domowe, ale nie wstąpiły w związek małżeński.
Jednym z typów kwalifikowanych tego przestępstwa jest znęcanie się wobec osoby nieporadnej ze względu na wiek, stan psychiczny lub fizyczny. W tej sytuacji ofiarą może być dziecko, osoba starsza, osoba niepełnosprawna, pacjent.
Czym jest znęcanie się?
Znęcanie się może być popełniane przez działanie — cielesne karanie, używanie słów obelżywych w relacji lub zaniechanie — niepodawanie jedzenia, nieleczenie. W orzecznictwie podkreśla się, że znęcanie się to zachowanie polegające na zadawaniu bólu fizycznego lub dotkliwych cierpień moralnych. Zachowanie takie musi być powtarzające się — jedno- lub wielokrotnie albo jednorazowo, lecz intensywnie i rozciągnięte w czasie.
Znęcanie się opisane w kodeksie karnym zawiera w sobie istnienie przewagi sprawcy nad osobą pokrzywdzoną, której nie może się ona przeciwstawić lub może to uczynić w niewielkim stopniu. Typ kwalifikowany przestępstwa znęcania się, wynikający z art. 207 § 1, może być popełniony umyślnie i to wyłącznie z zamiarem bezpośrednim. Przesądza o tym znamię „znęca się” charakteryzujące szczególne nastawienie sprawcy, jak wskazuje wyrok SN z 11 lutego 2003 roku, IV KKN 312/99.
Jakie są rodzaje znęcania się? Znęcanie się psychiczne i fizyczne
Znęcanie się nad kimś może mieć różne formy. Najczęstszą formą znęcania jest przemoc fizyczna i fizyczno-psychiczna. W 2023 r. Policja stwierdziła 14 110 tysięcy przestępstw z art. 207 k.k. Znęcanie się nad kimś może przybierać formę:
-
przemocy fizycznej — bicie, popychanie, duszenie, brak odpowiedniej higienizacji,
-
przemocy psychicznej – wyzwiska, groźby, poniżanie, kontrolowanie,
-
przemocy ekonomicznej – odbieranie dostępu do pieniędzy, zmuszanie do zależności finansowej.
Odpowiedzialność karna za znęcanie się
Odpowiedzialność karna za przestępstwo znęcania się może różnić się w zależności od okoliczności, przedmiotu ochrony i wyczerpania przesłanek czynu zabronionego. Na wpływ zasądzania konkretnej kary ma postawa i wcześniejsza karalność sprawcy.
Jaka kara za znęcanie?
Przedmiotem ochrony przed przestępstwem znęcania się są prawidłowe relacje społeczne i rodzinne. Ustawodawca penalizuje znęcanie się w kodeksie karnym, więc sąd może
-
wymierzyć karę pozbawienia wolności do lat 15. Sąd Apelacyjny w Białymstoku wyrokiem z dn. 13 czerwca 2024 r. podtrzymał karę pozbawienia wolności na okres 8 lat za znęcanie się nad niemowlakiem,
-
zasądzić nawiązkę na rzecz ofiary. Sąd Rejonowy w Łodzi wyrokiem z dn. 29 marca 2021 r. zasądził nawiązkę na rzecz rodzeństwa za znęcanie się rodziców nad córkami.
-
środek karny zakazu zbliżania się do ofiary,
-
jeśli to konieczne zobowiązać sprawcę przemocy do zaprzestania nadużywania alkoholu, skierować na podjęcie terapii lub uczestnictwa w programie korekcyjno-edukacyjnym. Sąd w Biskupcu wydał wyrok skazujący z dn. 15 listopada 2024 r., kobietę, która uderzyła partnera kością w głowę.
Jak wygrać sprawę karną o znęcanie się?
Co zrobić, gdy doświadczam znęcania?
Jeśli doświadczasz przemocy, pamiętaj, że nie jesteś sam/a. Podejmij następujące kroki:
- Zbierz dowody — nagrania, wiadomości, dokumentację medyczną. Ustal chronologię zdarzeń i świadków.
- Skontaktuj się z adwokatem – prawnik pomoże Ci w skutecznej ochronie Twoich praw i reprezentacji przed sądem.
- Zgłoś sprawę do organów ściągania — na policję lub na prokuraturę — każde zawiadomienie o przestępstwie jest traktowane poważnie.
- Skorzystanie z procedury Niebieskiej Karty – daje dostęp do wsparcia psychologicznego i prawnego.
Co zrobić, jeśli jestem oskarżony o znęcanie się?
Jeżeli zostałeś oskarżony o znęcanie się, konieczne jest podjęcie działań w celu ochrony swoich praw.
- Podejmij współpracę z adwokatem w sprawach karnych – profesjonalne wsparcie prawne może pomóc w łagodzeniu skutków postępowania karnego.
- Weź udział w terapii lub programie korekcyjno-edukacyjnym – sąd może wziąć to pod uwagę jako okoliczność łagodzącą.
- Zweryfikuj relacje i zeznania świadków w sprawie — przeanalizuj relację z ofiarą w okresie objętym zarzutem, zbadaj motywację świadków — może jesteś z nimi w konflikcie?
Jak wygląda sprawa karna o znęcanie?
Sprawę karną o znęcanie może wszcząć osoba, która ma informację o znęcaniu się nad kimś. Składa ona zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa do organów ściągania — na policję lub prokuraturę. Następnym krokiem jest prowadzenie dochodzenia — policja zbiera dowody, przesłuchuje ofiarę, świadków, sprawcę. W przypadku uzasadnionych podejrzeń, sprawcy stawiane są zarzuty popełnienia przestępstwa znęcania się. Jeśli sprawca przestępstwa nie przyznaje się do winy, sprawa trafia do sądu.
Pomoc prawna na każdym etapie postępowania w sprawie o znęcanie się jest niezbędna. Postępowanie karne w przypadku znęcania się może okazać się dla ofiary ciężką ścieżką dochodzenia ochrony prawnej, dlatego warto współpracować ze specjalistą — adwokatem lub radcą.
Rafał Pirożek
Adwokat
Wspólnik kancelarii Pirożek & Pirożek
Pomożemy obronić Twoje prawa!
POGOTOWIE KARNE
Obrońcę może ustanowić dla zatrzymanego także INNA OSOBA, w sytuacji gdy zatrzymany został pozbawiony wolności.