Jazda pod wpływem alkoholu lub narkotyków
Statystyki policyjne wskazują na zmniejszającą się ilość stwierdzonych przestępstw wynikających z prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu lub narkotyków na przestrzeni kilkunastu lat. Niewątpliwe doniesienia medialne i faktyczne następcze zdarzenia z udziałem nietrzeźwych kierowców oburzają społeczeństwo i w efekcie prowadzą do zaostrzenia się prawa karnego, bo ich liczba, mimo że spada, wciąż jest wysoka.
Prawo karne to gałąź prawa, która obejmuje kilka grup przepisów dotyczących czynów zabronionych. W przypadku prowadzenia pojazdu po alkoholu zastosowanie mają przepisy wynikające z Kodeksu wykroczeń i Kodeksu karnego. Na podstawie kwalifikacji czynu jako wykroczenia lub przestępstwa, sprawca będzie podlegał wymiarowi tak uwzględnionej w przepisach kary.
Jazda po alkoholu jako wykroczenie
Wypicie alkoholu lub spożycie podobnie działającego środka — tzw. dopalacza lub narkotyku, wpływa na postrzeganie rzeczywistości. Alkohol lub inne środki wpływają na motorykę człowieka, jego postrzeganie otoczenia. W związku z tym ustawodawca wyróżnia kilka stanów po wypiciu alkoholu lub spożyciu narkotyku i prowadzenia, w takim stanie pojazdu, co ostatecznie ma wpływ na wymiar kary.
Kodeks wykroczeń w art. 87 wskazuje na prowadzenie pojazdu
- po spożyciu alkoholu,
- w stanie nietrzeźwości,
- lub pod wpływem podobnie działającego środka.
W treści przepisów na wysokość kary ma wpływ stan sprawcy i rodzaj prowadzonego pojazdu oraz miejsce tak popełnionego wykroczenia, czyli rodzaj drogi. Karany nie jest skutek, a samo działanie, czyli prowadzenie pojazdu ww. stanie psycho-fizycznym sprawcy.
Stan po spożyciu alkoholu a stan nietrzeźwości
Zawartość alkoholu w organizmie człowieka to kryterium, które pozwala na rozróżnienie stanu po spożyciu alkoholu i stanu nietrzeźwości.
Stan po użyciu alkoholu wskazany w art. 87 § 1 i 2 k.w., zachodzi wtedy, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:
- stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo
- obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.
Stan nietrzeźwości wskazany w art. 87 § 1a k.w., zgodnie z art. 46 ust. 3 Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:
- stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo
obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.
Jazda po alkoholu jako przestępstwo
Jazda w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego kwalifikowana jest jako czyn zabroniony wynikający z art. 178 a k.k. Jest to przestępstwo formalne wynikające z samego działania, a nie skutku takiego działania, czyli prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego bezwypadkowo.
Co to stan nietrzeźwości?
Stan nietrzeźwości jest określony w art. 115 § 16 i zachodzi gdy:
- zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub
zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.
Co znaczy być pod wpływem środka odurzającego?
Prawo karne czasem odwołuje się do innych przepisów prawa, innych gałęzi w celu ustalenia znaczenia zakresu jakiegoś pojęcia. W tym przypadku jest podobnie. W ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii środkiem odurzającym jest każda substancja pochodzenia naturalnego lub syntetycznego działająca na ośrodkowy układ nerwowy, których wykaz stanowi załącznik nr 1 tej ustawy. Sprawdź, więcej we wpisie dotyczącym posiadania narkotyków. Oczywiście nie wszyscy zgadzają się na takie odwołanie do innych przepisów, bo w myśl ustawy nie jest środkiem odurzającym substancja psychotropowa i środek zastępczy.
Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości art. 178a k.k
Kodeks karny opisuje prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości, czyli art. 178a k.k.
1. Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
2. (uchylony).
3. (uchylony).
4. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za przestępstwo określone w art. 173, art. 174, art. 177 lub art. 355 § 2 popełnione w stanie nietrzeźwości, lub pod wpływem środka odurzającego, lub dopuścił się czynu określonego w § 1 w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
5. Sąd orzeka przepadek, o którym mowa w art. 44b, w razie popełnienia przestępstwa określonego w § 1 lub 4, chyba że zawartość alkoholu w organizmie sprawcy przestępstwa określonego w § 1 była niższa niż 1,5 promila we krwi lub 0,75 mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo nie prowadziła do takiego stężenia. Sąd może odstąpić od orzeczenia przepadku, jeżeli zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.
Co grozi za prowadzenie pojazdu po alkoholu lub narkotykach
Kara za prowadzenie pojazdu po alkoholu lub narkotykach jest zależna od kwalifikacji takiego działania, w dużej mierze zależy od stężenia alkoholu lub narkotyków w organizmie.
Następnie należy sprawdzić przypisaną, do tak zakwalifikowanego czynu, karę wynikająca z Kodeksu wykroczeń lub Kodeksu karnego.
Kodeks wykroczeń w art. 87 wymienia kary za prowadzenie pojazdów po alkoholu, jak:
- kara aresztu albo grzywny nie niższej niż 2500 złotych w przypadku prowadzenia pojazdów mechanicznych,
- kara aresztu albo kara grzywny nie niższej niż 1000 złotych w przypadku prowadzenia innych pojazdów (np. roweru, pojazd zaprzęgowy, hulajnoga),
- zakaz prowadzenia pojazdów.
Za prowadzenie pojazdu po spożyciu alkoholu przewiduje się karę grzywny od 2500 zł do 30 000 zł. Zakaz prowadzenia pojazdów jest orzekany od 6 miesięcy aż do 3 lat. Przewidziany areszt może trwać do 30 dni oraz przyznania 15 punktów karnych.
Kodeks karny w art. 178a przewiduje surowsze kary za prowadzenie pojazdu po alkoholu lub narkotykach, jak:
- karę pozbawienia wolności do lat 3,
- w recydywie karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat,
- przepadek pojazdu mechanicznego lub jego równowartości.
Kara obejmuje też zakaz prowadzenia pojazdów na co najmniej 3 lata, 15 punktów karnych, a w przypadku recydywy — dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych.
Penalizacja dotyczy nie tylko orzeczenia kary pozbawienia wolności, płatność grzywny, przepadek pojazdu, czy zakaz prowadzenia pojazdów, ale może mieć też wpływ na inne uprawnienia. W przypadku prawomocnego orzeczenia za umyślne przestępstwo traci się prawo, czyli zezwolenie na posiadanie broni wynikające z art. 15 ustawy o broni i amunicji. W przypadku orzeczenia przez sąd zakazu prowadzenia pojazdów na okres dłuższy niż rok należy powtórzyć egzamin na prawo jazdy.
Co grozi za jazdę po alkoholu 2025?
Sąd Rejonowy w Lubinie 26 lutego 2025 r. wydał wyrok nakazowy względem burmistrza Tomasza K., który dopuścił się prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, wyczerpujące znamiona przestępstwa wynikającego z art. 178a k.k. skazując go na karę grzywny 7500 zł, zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat, świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w kwocie 7.000 zł i przepadek na rzecz Skarbu Państwa samochodu osobowego marki Porsche Macan. W związku z wywodzeniem sprzeciwu prokuratury ze względu na za niską karę orzeczenie traci moc, a postępowanie będzie prowadzone w trybie ogólnym.
Surową karą poniósł kierowca zawodowy, który wyrokiem Sądu Rejonowego w Puławach z dnia 18 czerwca 2019 za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, wyczerpując znamiona czynu z art. 178a § 1 k.k. Sąd orzekł:
- 8 miesięcy pozbawienia wolności, warunkowo zawieszając ją na okres dwuletniej próby,
- zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 4 lat,
- na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w wysokości 5.000 (pięć tysięcy) złotych.
Pomoc prawna dla kierowcy
Dlaczego warto skorzystać z pomocy adwokata w sprawie o jazdę pod wpływem alkoholu?
Wsparcie adwokata w postępowaniu karnym za popełnione wykroczenie lub przestępstwo jazdy po alkoholu lub narkotykach może mieć wpływ na uzyskanie łagodniejszej kary i odzyskania prawa jazdy. Pomoc prawna specjalizującego się w postępowaniach w jeździe pod wpływem alkoholu adwokata jest jednym z elementów, które mają wpływ na poprawność przebiegu postępowania karnego, a w rezultacie przyczynić się do warunkowego umorzenia postępowania.
Rafał Pirożek
Adwokat, wspólnik kancelarii Pirożek & Pirożek
Pomożemy obronić Twoje prawa!
POGOTOWIE KARNE
Obrońcę może ustanowić dla zatrzymanego także INNA OSOBA, w sytuacji gdy zatrzymany został pozbawiony wolności.